Cilde yapıştırılan elektrotlar aracılığı ile grafik olarak kalbin elektriksel aktivitesini (kalbin ritmini, frekansını, kalp atışlarının ritmini, yayılmasını ve reaksiyonun tekrar yok olması) kaydeden dalga formudur. Elektrokardiyografi (EKG) kalbin çalışma düzenine ilişkin bilgiler verir. EKG ortalam 2-3 dakika süren bir inceleme yöntemidir.
Şekil 1’de EKG çekmek için kullanılan cihazlardan örnekler gösterildi.

Şekil 1. Elektrokardiyografi çekmek için kullanılan cihazlardan üçü

EKG çekimi için bazı özel kağıtlar kullanılır. EKG kağıdı olarak isimlendirilen bu özel kağıtların özellikleri sekil 2’de gösterildi.

Şekil 2. EKG kağıdınınözellikleri

EKG NASIL ÇEKİLİR?

EKG çekimi için göğüs kafesinin çeşitli yerleriyle el ve ayak bileklerine elektrot denen küçük metal plaklar yerleştirilir.

Elektrotların vücuda yapıştırılacağı yerlere elektrik akımını iyi ileten bir jel sürülür. Elektrotlar kalbin toplam elektriksel etkinliğinin belirli bir anda vücudun çeşitli yerlerindeki yansımasının kaydedilmesini sağlar.

Elektrokardiyografik kayıt kalbin elektriksel etkinliğine bağlı olarak oluşan akımların çeşitli elektrot çiftleri (derivasyon) aracılığıyla saptanarak grafik halinde kâğıt üzerine aktarılmasıdır.
Normal bir EKG anormal bir EKG’den kolaylıkla ayırt edilebilir. Şekil 3’de EKG’de çizilen çeşitli dalgaların kalbin çalışmasıyla ilişkisi gösterilmiştir.

Hiçbir akımın kaydedilmediği durumlarda aygıt düz bir çizgi çizer. Buna izoelektrik çizgi denir. Sıfır düzeyi olarak kabul edilen bu çizginin üstünde pozitif elektrik yüklü dalgaların, altında ise negatif elektrik yüklü dalgaların kaydı yer alır.

Şekil 3. Kardiyak iletinin EKG kağıdındaki karşılı

EKG NASIL DEĞERLENDİRİLİR?

Kalbin çalışmasındaki iki temel işlev vardır. Bunlardan biri kalp kasının gevşediği ve kalbe kanın dolduğu diyastol, öbürü de kalp kasının dolan kanı pompalamak üzere kasıldığı sistoldür. Bu iki temel olay birbirini izleyerek kalp atım çevrimini oluşturur. Grafikte oluşan ilk pozitif dalga P dalgasıdır ve kulakçıkların elektriksel olarak uyarıldığını gösterir. Bu küçük dalgayı uyarının kulakçık-karıncık düğümünde beklediği anı temsil eden izoelektrik çizgi izler. Uyarının bu düğümden karıncık kasına iletilmesiyle, başlangıcında küçük bir aşağıya sapma gösterdikten (Q dalgası) sonra dik olarak yükselen R dalgası oluşur. Bu dalga yine dik olarak aşağıya inerek izoelektrik çizginin altına geçer ve S dalgasını yaparak izoelektrik çizgiye kadar yükselir. Çizgi bir süre düz gittikten sonra T dalgası oluşur. T dalgası karıncıklardaki elektriksel uyarının dinlenme durumuna döndüğünü gösterir. Kaydın S ve T dalgaları arasındaki bölümüne S-T çizgisi denir. Daha sonra yeni bir çevrimin başlamasıyla bütün akımların kaydı aynı biçimde yinelenir. Bazen T dalgasını şekilde gösterilmemiş olan U dalgası izler. U dalgasını İzleyen izoelektrik çizgi, kalbin elektriksel olarak nötr hale geldiği ve dinlenme durumunda olduğu süreyi temsil eder (şekil 4).

Şekil 4. EKG kağıdı üzerinde kalp atım çevriminin gösterilmesi

EKG ÇEKİM TEKNİĞİ

• EKG çekimi sırasında çocuk sakin olmalıdır
• EKG çekimine başlamadan önce mutlaka kalibrasyon yapılmalı veya mevcut kalibrasyon kontrol edilmelidir.
• 12 derivasyonlu senkronize EKG tercih edilmelidir.

EKG KALİBRASYONU

• 1 Mv = 10 mm standarttır. (1 Mv = 5 mm)

 (1 Mv = 20 mm)

• 25 mm / sn hız standarttır. (12.5 mm / sn)

 (50mm / sn )

Şekil 5. EKLG kağıdının kalibrasyonu

EKG DERİVASYONLARI

EKG’de 6 ekstremite (DI, DII, DIII, aVL, aVF, aVR) ve 6 göğüs derivasyonu (V1, V2, V3, V4, V5, V6) olmak üzere 12 derivasyon mevcuttur (şekil 6, 7).

Şekil 6. Ekstremite Derivasyonları ve Göğüs Derivasyonları

Şekil 7. Hekzaaksiyal sistem (Sol-sağ ve sup-inferior ) ve Horizontal sistem (sol-sağ ve ön arka )

EKG’NİN YARARLARI VE SINIRLARI

EKG değişikliklerinin olması doğuştan veya edinsel kalp hastalıklarının klinik tanısında, sıklıkla yardımcıdır. Yine kalpteki damar hastalıkları ve ileti bozuklukları olmak üzere çeşitli kalp hastalıklarında yararlı bilgiler verir. Kronik koroner yetmezliğinden anjina pektoris ve miyokart enfarktüsüne kadar bütün damar yetmezliklerine ilişkin çok önemli ipuçları sağlar.

Bununla birlikte EKG’nin bazı sınırlamaları da olduğu unutulmamalıdır. Hastalıklı bir insanın EKG’si bazen normal çıkabileceği gibi sağlıklı bir insanın EKG’sinde de bozukluk görülebilir.
Hekim kalbin durumunu doğru saptayabilmek için EKG’yi başka özel incelemelerin sonuçları, hastanın yakınmaları ve muayene bulgularıyla birlikte değerlendirecektir.