Girişimsel Kateterizasyon

Teknolojik gelişmelere paralel olarak kateter laboratuarında ve kullanılan malzemelerdeki gelişmeler sonucu, bazı kalp hastalıkları için tedavi edici girişimler yapılabilmektedir. Bu girişimler ile kritik hasta yenidoğanların yaşamlarını sürdürebilmeleri sağlanabilmekte, bazı kalp hastalıklarında elektif cerrahi girişimin gereksinimini ortadan kaldırabilmekte veya geciktirilebilmektedir.

Çok küçük olan kalp kapakları ve kan damarları balon veya stent kullanılarak ameliyatsız genişletilebilmekte, yine bazı siyanotik konjenital kalp hastalıkları varlığında uygulanan işlemlerle hastaya zaman kazandırılabilmektedir (stentle duktusun açık bırakılması ya da balon ile ASD’nin genişletilmesi gibi). Kalp içindeki anormal bağlantılar (delikler) ve anormal damar açıklıkları bazı özel cihazlar kullanılarak kapatılabilmektedir. aşağıda bu girişimsel işlemler ile ilişkili olarak kısa bilgiler verildi.

Balon atriyal septostomi

Özel balon uçlu kateter kullanılarak patent foramen ovale veya küçük ASD’yi genişletmeyi amaçlayan işlemdir. Böylece sağ ve sol atriyum arasındaki bağlantı genişletilmiş olur. Siyanotik konjenital kalp hastalıklarının bazılarının varlığında yenidoğan döneminde uygulanan bu işlem hayat kurtarıcıdır. Radikal ameliyata kadar hastaya zaman kazandırır.

Hangi durumlarda yapılır?

Büyük arter transpozisyonu varlığında
Restriktif ASD’li total anormal pulmoner venöz dönüşü olan bebeklerde
Pulmoner atrezi, Mitral atrezi, Triküspit atrezisi varlığında
Hipoplastik sol kalp sendromu olan bazı hastalarda

Nasıl yapılır?

Kateter laboratuarında, sedasyon veya hastanın durumuna göre genel anestezi altında, floroskopi ve ekokardiyografi eşliğinde, monitorize ve steril şartlarda deneyimli pediatrik kardiyologlar tarafından yapılır.
Özel balon uçlu kateter sol atriyuma kadar ilerletilir ve burada uygun miktarlardaki kontrast madde ile şişirilerek, uygun teknikle sağ atriyuma doğru geri çekilerek PFO veya küçük ASD’nin genişletilmesi sağlanır (şekil 1- 2)

Şekil 1. Balon atriyal septostomi işlemi şematik görüntü

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0000

Şekil 2. Balon atriyal septostomi işlemi anjiyo görüntüsü. Sol atriyum içinde şişirilen balon (soldaki resim), sol atriyumdan sağ atriyuma doğru çekilerek atriyumdaki defekt genişletilmeye çalılışılmış. Balon sağ atriyumda inferior vena ağzında (sağdaki resim)

Riskleri nelerdir?

Kalp kateterizasyonu ve anjiografisi için geçerli olan riskler, bu durum için de geçerlidir.

Balon valvüloplasti

Kapaklardaki darlıkların, darlık olan bölgeye ilerletilen balonun, o bölgede şişirilmesi ile genişletilmesi amacı ile yapılan işlemdir. Kullanılan balonlar özel olarak hazırlanmıştır ve önceden belirlenen çaplarını koruyan özelliktedirler.

Pulmoner bolan valvüloplasti (PBV):

Çocuklardaki pulmoner kapak darlıklarında kullanılan yöntemdir (şekil 3)

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0001

Şekil 3. Pulmoner darlıkta pulmoner balon valvüloplasti işleminin şematik görünümü

Aort balon valvüloplasti (ABV):

Çocuklardaki aort kapak darlıklarının genişletilmesinde kullanılan yöntemdir (şekil 4)

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0002

Şekil 4. Aort darlığında aort balon valvüloplasti işleminin şematik görünümü

Mitral balon valvüloplasti:

Çocuklardaki mitral darlıkların tedavisinde kullanılan yöntemdir (şekil 5). Romatik mitral darlıkta doğuştan mitral darlığa göre daha etkilidir.

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0003

Şekil 5. Mitral kapak darlığında uygulanan mitral valvüloplasti şematik görünüm

Prostetik konduitlerin ve konduitli kapakların darlıklarında da bolon dilatasyon işlemi uygulanabilmektedir. Balon işlemi ile bu bölgelerde gelişmiş olan darlıktan dolayı oluşan gradient (basınç farkı) azaltılabilmektedir.

Balon anjiyoplasti

Damarlardaki darlıkları açmak için kullanılan yöntemdir. Uygun kılavuz tel üzerinden ilerletilen balon, damardaki dar bölgeye yerleştirilir ve uygun basınçta şişirlip indirilerek dar olan damar bölgesi genişletilmeye çalışılır. Kullanılan balonlar özel olarak hazırlanmıştır ve önceden belirlenen çaplarını koruyan özelliktedirler.

Koarktasyon anjioplasti:

Aort koarktasyonu olan hastalarda cerrahiye alternatif kullanılan yöntemdir (şekil 6-7). Özellikle ameliyat sonrası rezidüel aort koarktasyonunun giderilmesinde balon anjiyoplasti faydalı bir yöntem olarak kabul görmektedir. Nativ (ameliyat olmamış) koarktasyonda balon anjiyoplasti kullanılan bir yöntem olmakla beraber, ilk seçenek cerrahi mi yoksa anjiyoplasti mi olmalıdır konusu hala tartışmalıdır.

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0004

Şekil 6. Koarktasyon bölgesinde şişirilen balon kateterinin şematik görünümü

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0005

Şekil 7. Aort koarktasyonu balon öncesi (A) ve sonrası (B) anjiyo görünütüsü

Periferik pulmoner arter anjiyoplasti:

Pulmoner arterlerin dallarının darlıklarında kullanılan balon anjiyoplasti yöntemidir. Ancak sadece balon ajiyoplastiye göre stentli balon anjiyoplasti girişimi daha başarı ile pulmoner arter darlıklarını düzeltebilmektedir. Periferik pulmoner arter darlıklarının cerrahi olarak düzeltilmesi sıklıkla mümkün olmadığı için stentli balon girişimi kabul edilen bir seçenektir.
Sistemik venöz darlıkların düzeltilmesinde de balon anjiyoplasti yöntemi kullanılabilmektedir.

Kapatma teknikleri

Önceden cerrahi yöntemlerle kapatılması mümkün olan bazı defektler (delikler ve açıklıklar) de, artık kalp kateterizasyonu laboratuarında, kullanılan bazı özel cihazlar ve yöntemlerle, ameliyat olmadan da kapatılabilmektedir. Bu cihazlarla kapatmanın avantajı hastanede kalma süresinin kısa olması, hastaların hızlı iyileşmesi ve göğüste skar dokusunun (yara) olmamasıdır. Bu cihaz ve teknikler PDA, ASD, VSD ve kollateral arterler için tercih edilen girişimlerdir.

Atriyal septal defekt kapatma :

Atriyal septal defekti olan hastalardan, özellikle sekundum ASD’si olan hastalarda tercih edilen kapatma yöntemidir (şekil 8-9).

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0006

Şekil 8. ASD kapatma cihazının (Amplatzer occluder) dışardan görüntüsü (a) ve ASD kapatıldıktan sonraki anjiyo görüntüsü (b)

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0007

Şekil 9. ASD kapatma cihazı ile kapatılmış ASD (şematik görünüm)

Ventriküler septal defekt kapatma:

Ventriküler septal defekti olan çocuk hastalardan, özellikle müsküler VSD’si olan hasta grubunda kullanılan kapatma yöntemidir (şekil 10).

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0008

Şekil 10. Müsküler tip VSD’nin VSD kapatma cihazı ile kapatılmış şematik görüntüsü

Patent duktus arteriyosuz kapatma:

Bebek ve küçük çocuklarda PDA kapatmak için kullanılan yöntemdir (şekil 11).

girisimsel_kateterizasyon_clip_image002_0009

Şekil 11. Amplatzer kapatma cihazı ile kapatılmış PDA’nın şematik görüntüsü

Aortopulmoner kollaterallerin, sistemik arteriyovenöz fistüllerin, pulmoner arteriyovenöz fistüllerin ya da artık ihtiyaç duyulmayan cerrahi girişimle yapılmış şantların kapatılmasında da bazı özel cihazlarla özel yöntemler kullanılabilir.