• Acil başvurularının % 3’ü
  • Bilinç ve kas tonusünün geçici kaybı
  • Presenkop: Dengesizlik, göz kararması, solukluk, terleme, nabzın zayıflaması, hipotansiyon gibi senkop öncesi belirtilerin olması ancak bilinç kaybının olmaması halidir (bayılacak gibi olma)

Etiyoloji;

Beynin substratlarındaki ani azalmalar (glukoz, oksijen) bilinç kaybına neden olur.

Erişkinlerde olguların büyük kısmı kardiyak sorunlara bağlı iken çocuklarda vazovagal senkop, ortostatik hipotansiyon, hiperventilasyon, nefes tutma nöbetleri gibi fonksiyonel bozukluklar ön plandadır.

 

 

Etiyolojik Sınıflama;

Dolaşımsal nedenler

 

Ekstrakardiyak nedenler

Vazovagal senkop (common syncope)

Ortostatik hipotansiyon

Venöz dönüşte bozukluk (intratorasik basıncın artması,venöz dönüşün azalması, hipovolemi)

Serebrovasküler oklüzyon

 

 

 

İntrakardiyak nedenler

Şiddetli obstrüktif lezyonlar (AS, PS, HOCM, PH)

Miyokardiyal disfonksiyon (miyokard iskemi-infarktüsü, Kawasaki Hastalığı, koroner arter anomalileri)

Aritmiler (ciddi taşikardiler, bradikardiler uzun QT sendromu)

 

 

 

Metabolik nedenler

 

Hipoglisemi
Hiperventilasyon
Hipoksi

Nöropsikiatrik nedenler

 

Epilepsi
Beyin tümörü
Migren
Histeri
Nonkonvulzif nöbet

Vazovagal (vazodepressör, nörokardiyojenik, common) senkop

Prodromal belirtilerle karakterize olup, bir kaç saniye- bir dakika içerisinde sonlanır.

Prodromal belirtiler: Dengesizlik, göz kararması, çarpıntı, solukluk, bulantı, diaforez, hiperventilasyon ve müteakiben bilinç ve kas tonusünün kaybı m.g. Hasta yavaş yavaş uyanır.

Senkopu gn. anksiete, korku, ağrı, kan alma, kan görme, açlık, sıcak ve nemli ortam, kalabalık ortamlar, ayakta uzun süre ve hareketsiz durma gibi presipite edici bir faktör başlatır

 

Fizyopatoloji

Normalde ayakta dururken venöz dönüş azalırken nabız artarak kalp debisi idame ettirilir.

Duyarlı bireylerde ise kalp hızını arttıran sempatik aktivite refleks mekanizma ile vagal aktivasyona neden olur; bunun sonucunda ise AKB ve özellikle de nabız düşerek serebral perfüzyon bozulur ve bilinç kaybı meydana gelir.

 

Tedavi

Bayılan hastanın düz bir zemine yatırılarak bacakların kaldırılması gn. etkilidir.

Önleme

Presipitan faktörlerden kaçınma

Sıvı-tuz alımının arttrılması

İlaçlar: Fludrocortisone, B-blokerler, Disopyramide, Pseudoephedrine, Scopolamine

 

 

Ortostatik Hipotansiyon

Ayakta durur pozisyonda debinin idame ettrilememesi nedeniyle meydana gelir.

Senkopu ortostatik bir proçes başlatır.

Prodromda sadece göz kararması vardır. Otonom belirtiler yoktur.

Uzun süre yatak istirahati, ayakta kalma, volüm kaybı presipitan faktörlerdir.

5-10 dk süre ile hareketsiz olarak ayakta tutulan hastanın AKB’nda 10-15 mmHg düşme gözlenir.

Tedavide elastik çoraplar, sempatomimetikler, kortikosteroidler nadiren kullanılır

 

Sistemik Venöz Dönüşün Bozulması

Normalde sağ atriyum basıncının venüllerden 5-10 mmHg düşük oluşu venöz dönüşü sağlar.

Artmış intratorasik basınç (Valsalva, inatçı öksürük, nefes tutma, trakeal obstrüksiyon), azalmış venöz tonus (nitritler, ganglion blokerleri, guanetidine), azalmış damar içi volüm (kanama, dehidratasyon) durumlarında venöz dönüş debiyi kritik derecede azaltacak kadar bozulursa senkop meydana gelir

 

Serebrovasküler Okluzif Hastalık

Çocuklarda son derece nadir; hemiparezi, geçici görme kaybı, diplopi, konuşma bozukluğu, konfüzyon, baaşağrısı gibi nöbet sonrası bulgular ile karakterizedir.

Subclavian steal syndrome: Subklaviyan arterin proksimal oklüzyonu aynı taraftaki vertebral arterden subklaviyan artere doğru akıma neden olarak beyin kan akımının azalmasına neden olabilir (BT şant, subklaviyan flep tekniğinin kullanıldığı AK ameliyatı)

 

Senkopun Kardiyak Nedenleri

Yapısal kalp hastalıkları veya ciddi aritmiler nedeniyle

Yatar pozisyonda da oluşabilir; egzersiz ile provoke olur; göğüs ağrısı ile birliktedir; ameliyat edilmiş veya edilmemiş kalp hastalığı öyküsü vardır; ailede ani ölüm öyküsü vardır.

 

Obstrüktif Lezyonlar

AS, PS, HOCM, PH

Egzersizde meydana gelen vazodilatasyona karşın debi yeterince arttırılamamakta; gn.egzersiz ile presipite olmakta.

Göğüs ağrısı, dispne, palpitasyon gn. eşlik etmektedir.

Tanı dikkkatle yapılacak FM ve tamamlayıcı incelemelerle mümkündür.

 

Miyokardiyal Disfonksiyom

Koroner arterlerin edinsel lezyonları veya doğumsal anomalileri nedeniyle oluşan iskemi-infarkt

Miyokardit, dilate kardiyomiyopati

Tanıda EKG’nin dikkatle değerlendirilmesi önem taşır.

 

Aritmiler

SVT, VT, Hasta sinus sendromu, Komplet kalp bloğu

Asosiye nonstrüktürel bozukluklar: Long QT, WPWS, Sağ ventriküler displazi

Asosiye strüktürel bozukluklar: Ebstein anomalisi, MS, MR, L-TGA, Postop. Fallot, Fontan ameliyatı, DKMP, HKMP, MVP

 

Ayırıcı Tanı

Epilepsi: İnkontinens, uzun nöbet, yaralanma, postiktal durum, prodromal belirtilerin olmayışı, presipitan faktörlerin olmayışı, anormal nörolojik muayene, anormal EEG.

 

 

Konvulzif senkop: Vazovagal senkop esnasında tonik-klonik konvulzif hareketlerin meydana gelmesi; EEG normal, antiepileptiklere dirençli, Tilt testi pozitif. Nöbetin başlangıç anamnezini çok iyi almak gerekir.

 

 

Hipoglisemi: Otonomik belirtiler bunda da mevcuttur; gn. uzun süreli açlığı izler; ayılma daha yavaştır; presenkop belirtiler yatar pozisyona geçmekle düzelmez.

 

Hiperventilasyon sonucu meydana gelen hipokapni serebral vazokonstrüksiyona neden olarak senkopa yolaçabilir.

 

 

Histerik nöbet: Prodromal belirtiler yoktur; gn teenager; ayılma istemli olarak uzun süreli; kaçılması gereken durumlarda sekonder kazanç için oluşturulur

 

Tanı yöntemleri

Öykü • Egzersiz testi

Fizik muayene • Signal averaged EKG

EKG • Nörolojik inceleme

Basit lab. tetkikleri BBT

(CBC,kan şekeri,biyokimya) EEG

 

Ekokardiyografi • Endokrinolojik inceleme

Tilt testi Diabetes mellitus

Elektrokardiografik monitorizasyon Adrenal yetmezlik

Holter Feokromasitoma

Eksternal event monitorizasyonu • Kalp kateterizasyonu

İmplante edilen event monitorizasyon • HRV

Elektrofizyolojik çalışmalar • Psikiyatrik inceleme

 

 

İlk değerlendirme

Öykü

Fizik muayene

EKG

 

 

Vakaların % 49-85’ine tanı konulabilmektedir

 

Öyküde önemli noktalar

Atak öncesi ile ilgili

Pozisyon (yatarken, otururken, ayakta)

Aktivite (istirahat, egzersiz, pozisyon değişikliği, ürinasyon, defekasyon, öksürük)

Predispozan faktörler (kalabalık, sıcak ortam, uzun süre ayakta kalma, korku, ağrı)

 

Atak başlangıcı

Bulantı, kusma, terleme, aura, bulanık görme, çarpıntı

 

Atak sırasında veya sonrasında

Bilinç kaybı süresi, cilt rengi, solunum, çarpıntı, istemsiz hareketler (tonik, klonik, myoklonik), hareketlerin düşme ile olan ilişkisi, dil ısırma, konfüzyon, inkontinans, travma

 

Atak dışı öykü

Aile öyküsü (ani ölüm, bayılma, kalp hastalığı), metabolik bozukluk, kalp hastalığı öyküsü, nörolojik hastalık, ilaçlar, diğer atakların özellikleri

 

 

Öyküde ipuçları

Kardiyak senkop

Yatarken olması,

Egzersiz sırasında olması

Çarpıntının eşlik etmesi

Ailede ani ölüm öyküsü

 

Vasovagal senkop

Predispozan faktörler (kalabalık, sıcak, açlık, yorgunluk..)

Presipite eden faktörler(korku, heyecan, ağrı, girişim, ayakta kalma)

Eşlik eden semptomlar (solukluk,terleme,fenalık, başdönmesi..)

 

Konvulsiyon

Tonik-klonik hareketlerin uzun sürmesi ve bilinç kaybıyla birlikte başlaması, hemilateral hareketlerin olması, dil ısırma, yüzde morarma, aura, bilinç kaybının uzun sürmesi, atak sonrası uzun süren konfüzyon

 

 

Aritmik senkop düşündüren EKG bulguları

Bifasiküler blok

İntraventriküler kondüksiyon gecikmesi >0.12 s

Mobitz 1 A-V blok

Asemptomatik sinüs bradikardisi < 50/dak veya sinoatriyal blok

Preeksite QRS kompleksi, Uzun QT intervali

Brugada sendromu bulgusu (RBBB, V1-V3 ST elevasyonu)

Epsilon dalgası, V1-V3 de (-) T dalgası ve geniş QRS kompleksi (ARVD)

 

Tanı (ilk değerlendirme sonucuna göre);

Vazovagal senkop:presipitan faktörlerin (korku,ağrı,stres,ayakta kalma) ve tipik prodromal bulguların varlığında

Pozisyonel-ortostatik (refleks) senkop: miksiyon,defekasyon,öksürme ve yutma sırasında veya hemen sonrasında

Ortostatik senkop: SKB >20 mmHg düşme veya SKB’ın <90 mmHg olması

İskemiye bağlı senkop: EKG de akut iskemi bulgularının olması

Aritmiye bağlı senkop: EKG de;

Sinüs bradikardisi(<40/dak), tekrarlayan sinoatrital bloklar, sinus pause >3 s

Mobitz II 2. veya 3. A-V blok

Alterne eden sol veya sağ dal blokları

Hızlı SVT veya VT

 

 

Genel Endikasyonlar (Task Force Report);

Temel laboratuvar tetkikleri yalnızca dolaşan volüm kaybı veya metabolik bir neden düşünüldüğünde endike

Kalp hastalığı düşünüldüğünde eko, EKG monitorizasyonu ve tanı konulamazsa elektrofizyolojik çalışma

Çarpıntı senkopa eşlik ediyorsa eko ve EKG monitorizasyonu

İskemik göğüs ağrısı varsa stres testi, eko ve EKG monitorizasyonu

Tekrarlayan senkoplarda kardiyak veya nörolojik etyoloji şüphesi yoksa gençlerde tilt testi, erişkinlerde karotis sinüs masajı(KSM)

Boynun döndürülmesi sırasında senkop geçirilmişse KSM

Efor sırasında veya sonrasında senkop geçirenlerde stres testi ve eko

 

 

Ekokardiografi- endikasyon;

Kalp hastalığı düşünüldüğünde endike

Tilt testi endikasyonları (kesin);

Yüksek riskli durumlarda nedeni bilinmeyen senkoplarda tek atak

Tekrarlayan ataklar (kalp hastalığı yok)

Kalp hastalığı olanlarda kardiyak nedenler ekarte edildikten sonra

Hastayı ikna etmenin yararlı olduğu durumlarda

 

Tilt testi endikasyonları (relatif);

Senkop sırasındaki hemodinamik bulguların anlaşılması tedaviyi etkileyebilecekse

Myoklonik kasılmaların eşlik ettiği senkop ataklarının epilepsiden ayırımı

Tekrarlayan nedeni bilinmeyen düşmelerin araştırılması

Tekrarlayan presenkop veya başdönmesi ataklarının araştırılması

 

Tilt testinin önerilmediği durumlar;

Tedavinin etkinliğinin araştırılması

Tek bir atak (ciddi travma olmayan ve yüksek risk taşımayan durumda)

Klinik olarak vasovagal senkop tanısının konulabildiği durumlarda

 

Tilt protokolü;

Sırt üstü 5 dakika (i.v kanülasyon varsa 20 dakika) istirahat

Tilt açısı 60-70 °

Pasif tilt testi 20-45 dakika

ilaç provokasyonu: isoproterenol (iso) veya nitrogliserin ile 15-20 dak. (tilt pozisyonunda)

İso 1-3 µg/dak. Kalp hızı bazalin % 20-25 üstüne çıkana kadar

Pozitif sonuç: senkop geçirilmesi

 

Elektrokardiyografik monitorizasyon:

Hatalı tanı sık (semptom-EKG korelasyonu aranmalı)

Seyrek atak geçirenlerde Holter yararlı değil (% 1-4)

Loop monitörlerin tanıya katkısı % 25

İmplantable monitörler

18-24 ay kalabilir.

Seçilen vakalarda tanıya katkı yüksek (% 59-88)

Aritmik senkop düşünülen vakalarda EPS çalışmaları negatif olsa bile yararlı olabilir

 
EKG monitorizasyonu endikasyonları;

Kalp hastalığı olan, sık senkop geçiren ve büyük olasılıkla aritmik senkop düşünülen vakalarda Holter endike

Detaylı incelemelerden sonra nedeni bulunamayan senkoplarda aritmik neden düşünülen vakalarda eksternal veya implante edilen loop monitörleri endike

 

 

Elektrofizyolojik çalışma (EPS);

1.Bradikardi şüphesi:

EKG de asemptomatik bradikardi (< 50/dak)

Sinoatrial blok

 

senkop:

ani gelişir, prodromal bulgu yok

postür veya fiziksel aktiviteden bağımsız

kısa süreli

çabuk toparlanma

 

 

2.Bifasiküler dal bloğu varsa

intermittan veya kalıcı tam A-V blok geliştirme riski yüksek

 

 

3.Taşikardi şüphesi varsa

SVT ye genellikle çarpıntı eşlik eder

VT de çarpıntı belirgin olmayabilir

 

 

EPS kesin endikasyonları;

Aritmik senkop düşünüldüğünde:

anormal EKG

yapısal kalp hastalığı

senkopa çarpıntının eşlik etmesi

ailede ani ölüm öyküsünün bulunması

 

 

Kalp hastalığı olmayan, EKG’si normal olan ve çarpıntısı olmayan hastalarda EPS endike değil

 

EPS – uyarılar;

Normal EPS aritmik senkopları kesin olarak ekarte ettiremez

Aritmi kuvvetle düşünülüyorsa loop monitörler kullanılmalıdır

Anormal EPS bulguları senkopa yol açan neden olmayabilir

 

Egzersiz testi;

Egzersiz sırasında veya hemen egzersiz sonrasında senkop geçirenlerde endike

Pozitiflik

Egzersiz sırasında veya hemen sonrasınde senkop geçirilmesi ve aynı dönemde EKG ve hemodinamik bozuklukların olması

Senkop gözlenmese de egzersiz sırasında ikinci derece (Mobitz 2) veya 3. derece blok gelişmesi

 

Egzersiz sonrası ortaya çıkan senkoplar hemen daima otonomik yetmezlik veya refleks mekanizmalara bağlı

 

Karotis sinüs masajı;

Nedeni bilinmeyen senkoplarda 40 yaş üstünde endike

Masaj sırasında kan basıncı ve EKG devamlı monitorize edilmeli

5-10 saniyelik masaj hem yatarken hem de ayakta iken uygulanmalı

Tanı: asistol > 3s veya SKB >50 mmHg lık düşme olması

  • Web sitemizin içeriği ziyaretçileri bilgilendirmeye yöneliktir. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede ki bilgiler tıbbi teşhis, tedavi planı veya reçete özelliği taşımaz. Çocuğunuzun sağlık durumuyla ilgili en doğru bilgiyi çocuğunuzu devamlı takip eden hekiminizden alabilirsiniz. Sitedeki bilgilerin yanlış anlaşılması veya kullanılması nedeniyle doğabilecek tıbbi veya yasal problemlerden dolayı site yapımcıları sorumlu tutulamaz.