Kalp kateterizasyonu ve anjiografi çocuk hastalarda ekokardiyografi ile tanımlanması olası olmayan kalp hastalıklarının tanımlanması ve hastalığın fizyolojik mekanizmalarının açıklanması amacı ile kullanılabildiği gibi (tanısal kalp kateterizasyonu); bazı kalp hastalıklarının tedavisinde (tedavi edici kalp kateterizasyonu) de kullanılabilir.

Kalp kateterizasyonu ve anjiografi kalp hastalarının çoğu için tanı koydurucu son testtir. İşlem hastanın kooperasyonuna bağlı olarak sadece lokal anestezi ile yapılabileceği gibi, sedasyon veya bazı durumlarda genel anestezi altında yapılabilir.

İşlem kataterizasyon laboratuarında ve steril ortamda uygulanır.

Yapılacak işleme bağlı olarak girişim yapılacak periferik damara işlem öncesi karar verilir. Genellikle kullanılan periferik damarlar femoral arter veya vendir. Bu damarlara ulaşma için en uygun olan bölge, kasık bölgesi, işlem öncesi aseptik solusyonlarla temizlenir ve ardından steril ortamda kasık bölgesine lokal anestezik madde uygulnır. Sonrasında hastanın yaşı ve kilosuna, ayrıca yapılacak işlemin özelliklerine uygun olarak seçilmiş olan kateterler femoral arter veya vene yerleştirlir. Floroskopi altında kalp ve santral damarlara bu kateterler ilerletilir. Kalp ve damar içindeki basınç değerleri ve kan oksijen saturasyonlarına bakılır. Oksijen saturasyon değerleri, eğer var ise kalp içi şantların yeri ve miktarı hakkında bilgi sağlar. Basınç değerleri darlık yeri ve şiddeti hakkında bilgi verebilir. Kalp debisi oksijen saturasyon değerlerinden (Fick prensibi) hesaplanabilir.

Ekokardiyografi ile elde edilen bilgiler ve kateterizasyon ile elde edilen oksijen saturasyonu ve basınç verileri, kardiyovasküler yapıların şeklini ortaya çıkarmak için gereken selektif anjiogramların sayısını ve yerini belirlemeye yardım eder. Radyoopak boya kalp içinde yönlendirilen kateterler vasıtası ile, isteten miktar ve basınçta, istenen bölgeye enjekte edilir ve sıklıkla iki planlı (biplane) düzlemde kalp hastalığının özelliklerine göre seçilmiş olan özel pozisyonlarda anjiogramlar kaydedilir.

Neden kalp kateterizasyonu ve anjiografi yapılması gerekir?

• Ekokardiyografi ile tanısı ve fizyolojisini anlamada güçlük çekilen kalp hastalıklarının tanımlanmasında
• İşlem sırasında balon atriyal septostomi ya da palyatif cerrahi gerektiren siyanotik DKH varlığında
• Kalp ameliyatları sonrası eğer hastanın yetersiz yanıt aldığı düşünülüyorsa
• Balon anjiyoplasti ya da valvüloplasti gerektiren lezyonlar varlığında
• Akciğer parankimindeki damarların gösterilmesinde ekokardiyografinin yetersiz kaldığı DKH varlığında

Kalp kateterizasyonu ve anjiografinin riskleri nelerdir?

Risk hastanın yaşına, hastalığına, lezyonun tipine ve işlemi yapan hekimin deneyimine göre değişkenlik gösterir. Ölümcül komplikasyon oranı %1’den daha düşüktür. Yenidoğan döneminde bu risk %5’e çıkabilir. Aşağıda bazı komplikasyonlar sıralandı;

• Kateterin yerleştirilmesi ve manuplasyonu sırasında ortaya çıkabilecek riskli durumlar (ciddi aritmiler, klap blokları, kalp perforasyonu, hipoksik nöbet, arteriyel tıkanma, hemoraji ve enfeksiyon)
• Kullanılan kontrast madde ile ilişkili olarak ortaya çıkabilecek riskli durumlar (kontrast maddeye karşı gelişebilecek alerjik reaksiyon, miyokard içine enjeksiyon ve renal komplikasyonlar)
• Radyasyon, sedasyon ve ilaçlarla ilişkili komplikasyonlar (hipotermi, asidemi, hipoglisemi, konvülsiyonlar, hipotansiyon ve solunum depresyonu)